Pracownikowi-wynalazcy przysługuje kasacja w Izbie Pracy

Niejasne przepisy, które stały się przedmiotem różnych interpretacji, powodują konflikty między pracownikami-wynalazcami, a pracodawcami. Z jednej strony, jednym z podstawowych praw twórcy wynalazku jest ochrona owoców jego pracy. Z drugiej jednak, prawo przewiduje wyjątki.

Pojawiają się one w momencie, gdy wynalazek stworzony został w ramach umowy o pracę lub zlecenia. Wówczas prawo do patentu przysługuje pracodawcy. Podstawowym problemem związanym z taką sytuacją jest fakt, że sytuuje się ona na styku prawa pracy i prawa patentowego. 16 marca 2016 roku Sąd Najwyższy orzekł, że prymat należy przyznać prawu pracy, co oznacza, że pracownikowi-wynalazcy przysługuje skarga kasacyjna do Izby Pracy.

Pytanie do Sądu Najwyższego w tej sprawie pojawiło się, gdy jeden z pracowników zatrudnionych w spółce stworzył trzy wynalazki. Zostały one zarejestrowane i objęte patentami. Pracownik opracował również wzór użytkowy, który także został objęty ochroną. Spółka zatrudniająca go przez lata wykorzystywała te wynalazki. W związku z tym pracownik domagał się od niej wynagrodzenia za z używanie wynalazków i wzoru użytkowego. Sądy I i II instancji przyznały pracownikowi odszkodowanie. Przy czym sąd II instancji obniżył je w stosunku do wyroku sądu I instancji. Wyrok ten został zaskarżony skargą kasacyjną powoda. W odpowiedzi na nią pozwana spółka wniosła o jej odrzucenie jako niedopuszczalnej w świetle art. 398² § 1 k.p.c. z uwagi na zbyty niską wartość przedmiotu zaskarżenia. Powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z 23 lutego 1993 r. ( I PZP 37/92), według której prawa o wynagrodzenie za pracowniczy projekt wynalazczy nie jest sprawą z zakresu prawa pracy.

Według podjętej przez Sąd Najwyższy uchwały w sprawie powództwa twórcy wynalazku za korzystanie z niego, o dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia przewidziana dla spraw z zakresu prawa pracy. Wyjaśniając decyzję sędzia-sprawozdawca Romualda Spyt oświadczyła, że sprawa wynalazku ma związek ze stosunkiem pracy. Ważny jest aspekt podmiotowy: relacja pracownik-pracodawca. A status pracowniczy związany jest z roszczeniem.

Z uchwały wynika zatem, że w dwóch instancjach sprawy wynagrodzenia za wynalazek pracowniczy rozpatruje się w wydziałach cywilnych, a skargę kasacyjną (przy wartości sporu od 10 tys. zł) składa się do Izby Pracy Sądu Najwyższego.