Model kompetencyjny – co, dlaczego, kiedy i jak?

Model kompetencyjny to ważne narzędzie HR, którego używa się w zarządzaniu personelem. Przede wszystkim pomaga określić kompetencje potrzebne w organizacji. Inaczej rzecz ujmując, definiuje standardy, których oczekuje się od pracowników firmy. Najpierw kompetencje szereguje się w kategorie, a następnie wskazuje konkretne postawy, czy zachowania (wyznaczniki behawioralne), które mają obrazować daną kompetencję.

Gdzie model kompetencyjny znajduje zastosowanie? W jaki sposób powstaje i dlaczego warto go stosować?

Definicja i zastosowanie

Model kompetencyjny, jako swojego rodzaju zestaw wytycznych, ułatwia pracownikom poznanie oczekiwań kadry zarządzającej. Ponadto pozwala ściśle określić kryteria oceny pracowników. Model kompetencyjny składa się z:

•  kompetencji, umiejętności, które są pożądane w danej firmie
• skupisk kompetencji, czyli grup kompetencji podzielonych zgodnie z kryteriami
• wyznaczników behawioralnych kompetencji, to jest zbioru określonych postaw i zachowań mających potwierdzać wskazaną kompetencję.

Przykładowo, jeśli pożądaną kompetencją będzie umiejętność pracy w zespole, to wyznacznikami behawioralnymi w tym przypadku będą np. otwartość i serdeczność.

Zastosowanie modelu kompetencyjnego w HR jest szerokie. Wykorzystuje się go w np. podczas szkoleń. Wiedząc jakiej umiejętności z modelu kompetencyjnego brakuje pracownikom, właśnie na nich skupimy się w trakcie szkolenia. Oczywistym obszarem zastosowania modelu jest też ocena pracowników. Uściśla on bowiem kryteria oceny, dzięki czemu ta staje się bardziej dokładna i sprawiedliwa. Powiązane z oceną tworzenie ścieżek kariery okazuje się również dużo łatwiejsze dzięki modelowi. Znając wymagania na konkretnych stanowiskach, pracownicy szybciej zaplanują własną ścieżkę. Model kompetencyjny przydaje się tak samo podczas wdrażania do pracy – dzięki niemu nowy pracownik od początku poznaje oczekiwania pracodawcy, co ułatwia sprostanie im.

Nie sposób także wyobrazić sobie efektywnej rekrutacji pracowników bez opracowanego wcześniej modelu kompetencyjnego. To przecież właśnie on określa zestaw predyspozycji i cech oczekiwanych od kandydata i stanowi ważny drogowskaz dla rekruterów. Dodatkowo warto podkreślić rolę, jaką odgrywa model kompetencyjny w motywowaniu i wynagradzaniu. To między innymi na jego podstawie tworzy się siatki płac i opracowuje systemy premiowe. 

Istnieją dwa sposoby na stworzenie modelu kompetencyjnego. Pierwszy wychodzi od oczekiwań i wymagań ze strony organizacji, drugi opiera się na rozpoznaniu kompetencji, dzięki informacjom od pracowników. 

Niezależnie od tego, jaki sposób tworzenia modelu kompetencyjnego się wybierze, zdecydowanie warto sięgnąć po to narzędzie, żeby usprawnić zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji.