Ocena pracowników – wybór metody

Ocena pracowników, jeśli jest dobrze przeprowadzona, wpływa pozytywnie na zespół i zwiększa motywację do pracy. Niestety zdarza się, że proces oceniania jest źle odbierany przez podwładnych, co powoduje odwrotne skutki, objawiające się np. zwiększoną fluktuacją kadr. Dlatego tak istotny jest wybór właściwej metody i profesjonalne jej zastosowanie. 

Od czego zacząć?

Przede wszystkim należy dobrze zdefiniować kryteria, którymi będziemy się kierować w procesie oceny. Najczęściej są to przesłanki kwalifikacyjne, wskaźnik efektywności oraz kryteria behawioralne. Następnie musimy określić podstawowe cele procesu, np. rozwój, stabilizacja i korekcja. Dopiero, kiedy wiemy, co chcemy osiągnąć, sięgamy po odpowiednią metodę. 

Mamy sporo możliwości, w tym nowoczesne techniki, ale nasza decyzja powinna być podyktowana w głównej mierze potrzebami i specyfiką organizacji. Warto przy tym pamiętać, że system ocen pracowniczych może się składać z kilku metod cząstkowych. Jedną z nich jest samoocena, kiedy pracownik sam ocenia swoją pracę (np. przy użyciu gotowego formularza). Inna popularna technika to tzw. swobodny opis dokonywany przez bezpośredniego przełożonego. Przyjmuje on formę naturalnej informacji zwrotnej dla pracownika na temat jego postawy oraz radzenia sobie z codziennymi obowiązkami. Ciekawym rozwiązaniem jest również metoda wydarzeń krytycznych. W tym przypadku manager prowadzi regularne zapisy o osiągnięciach lub niepowodzeniach pracownika, a następnie dokonuje ich podsumowania. Sporo firm sięga także po arkusze ocen i przy ich pomocy z wykorzystaniem zdefiniowanych kryteriów ewaluuje podwładnych. Godną rozważenia opcją jest też zarządzanie poprzez cele. W takiej sytuacji pracownik ma wyznaczone konkretne cele, które realizuje przez określony czas i na tej przyznawana jest ocena. 

Przy okazji wyboru metody oceniania nasuwa się pytanie, czy istnieje taka, która daje nam stuprocentową obiektywność? Odpowiedź musi być przecząca, gdyż każda technika obarczona jest choćby podświadomą stronniczością. Niemniej zawsze należy dążyć do zminimalizowania subiektywizmu i korzystać z takich metod, które nam to umożliwią. 

Ocena 360 – sposób na bezstronność?

Agencje doradztwa personalnego polecają metodę oceny 360 stopni właśnie ze względu na jej wysoki poziom obiektywizmu. Skąd się bierze przewaga wspomnianej techniki nad pozostałymi? Przede wszystkim stąd, że opinie na temat ocenianego pracownika pozyskiwane są z wielu źródeł. Feedback pochodzi bowiem od wszystkich osób, które mają z nim kontakt. Nie tylko zatem od przełożonego, ale także od współpracowników, klientów oraz od samego ocenianego. Dzięki temu zyskujemy szansę na uzyskanie wyniku najbliższego rzeczywistości. Mamy też lepszy pogląd na silne i słabe strony pracownika, tym samym łatwiej nam zaplanować jego dalszy rozwój.

Jak można się domyślić, ocena 360 stopni to bardzo pracochłonny proces, ale efekty bez wątpienia warte są poświęceń.