Podstawa + dodatki = płaca

Wynagrodzenie pracownika to nie tylko płaca zasadnicza, ale także dodatki płacowe. Dlaczego warto o tym wiedzieć? To proste – bo pracodawca, przyjmując kogoś w swoje szeregi, dzięki tej wiedzy będzie mógł lepiej dopasować pensję do specyfiki stanowiska i wymagań rynku. Rozróżnienie między podstawą a dodatkami liczy się także dla samego pracownika, który będzie czuł się bardziej doceniony za poszczególne osiągnięcia bądź nietypowe warunki pracy.

Płaca zasadnicza

Wynagrodzenie zasadnicze, czyli inaczej “podstawa” to kwota, którą każdy pracodawca musi bezwzględnie wypłacać swojemu pracownikowi – bo tak mówi prawo pracy. Ten rodzaj wynagrodzenia pojawia się zarówno w stosunku pracy opartym na umowę o pracę, jak i umowy cywilnoprawne. Istnieją różne rodzaje wyliczania płacy zasadniczej: czasowy (zwykle za miesiąc lub godzinę), akordowy (za zadania wykonane w danej jednostce czasu) lub prowizyjny (za wyniki). System czasowy spotykany jest zwykle w pracach biurowych, gdzie trudno byłoby rozliczać się z pracownikami za wykonanie zadania. W przypadku stanowisk fizycznych, popularny jest zarówno system czasowy, jak i akordowy – to, czy pracodawca będzie wolał płacić stałą pensję za przepracowany czas, czy zróżnicowaną za wykonane zadania, zależy w tym wypadku wyłącznie od niego. System prowizyjny często spotykany jest zaś w firmach handlowych bądź agencjach nieruchomości, gdzie praca polega przede wszystkim na sprzedaży.

Dodatki stałe

Stałe dodatki do wynagrodzenia to kwoty, które wypłacane są pracownikom przede wszystkim za pełnienie pewnych funkcji (dodatek funkcyjny), wykonywanie określonych czynności bądź pracę w szczególnych warunkach. Dodatek stały jest pewnego rodzaju rekompensatą za trudy i odpowiedzialność, jaką ponosi pracownik na wybranym stanowisku. Przykładowo, dodatek funkcyjny może otrzymywać brygadzista, zaś dodatek za pracę w systemie zmianowym – pracownik linii produkcyjnej. Do stałych dodatków zalicza się także tzw. “stażowe”, czyli kwota wypłaca pracownikowi za przepracowanie w danej firmie pewnego okresu czasu (jako wynagrodzenie za lojalność). Dziś, dodatek stażowy staje się jednak coraz mniej popularny i występuje obecnie niemal tylko w firmach państwowych.

Dodatki zmienne (ruchome)

Dodatki zmienne to kwoty, które pracownicy otrzymują za pewnego rodzaju osiągnięcia, zwiększoną wydajność itd. Jak sama nazwa wskazuje, są one zmienne, bo pojawiają się tylko w sytuacji, kiedy pracownik sobie na nie “zasłuży”, osiągając np. najlepszy wynik w dziale. Do dodatków zmiennych należy premia lub prowizja (w tym drugim przypadku funkcjonująca obok płacy podstawowej). Dodatki zmienne pełnią typowo motywacyjną funkcję i najczęściej wypłacane są indywidualnie, ale bywa również tak, że premię za wyniki dostaje cały zespół.